Karen Groeneveld en Marleen Willebrands doen een klein boekje open over vier eeuwen Nederlands-Indische geschiedenis. Al sinds de 17e eeuw de VOC op Oost-Indië vaart, is onze keuken beïnvloed door de Indische keuken. Vrouwen van hoge VOC ambtenaren die na een tijdje weer terugkwamen naar Nederland brachten recepten mee van hun “kokkies”. Atjar, sambal en exotische ingrediënten als banaan, ananas en kokos.
In de 19e eeuw kwam er behoefte aan informatie hoe je een huishouden moest runnen in de Oost, met vele boeken en geschriften als gevolg. Vanaf 1920 kon je zelfs een cursus volgen aan de Koloniale School voor Meisjes en Vrouwen in Den Haag. En na terugkomst in Nederland vestigden velen van al die ambtenaren zich eveneens in Den Haag, waar dan ook de eerste Indische eethuisjes openden.
Recepten met een Zuid-Afrikaanse invloed (boboti!) zijn te verklaren omdat toentertijd tijdens de lange zeereis naar Indië Kaap de Goede Hoop werd aangedaan. Een recept voor een soto ajam achtige soep komt uit een oud kookboek wat ik al eerder hier recenseerde het Receptenboek van Mevrouw Marselis uit 1790.
Hier en daar tref je in het boekje een verrassend recept zoals ijs van zuurzak en verder vooral veel bekende Indonesische gerechten. Bijzonder zijn de familierecepten en zogenaamde droomrecepten uit de kampschriftjes. Toen de Japanners tijdens de Tweede Wereldoorlog de niet-Aziaten in Nederlands-Indië opsloten in kampen werd het eten schaars. Men doodde de tijd met het opschrijven van allerlei recepten die toen zeker niet gemaakt konden worden met de beperkte middelen die men had. Het was meer een verlangen naar vroeger. Dat verlangen naar het eten van vroeger zette zich voort toen velen na de onafhankelijkheid van Indonesië voorgoed naar Nederland kwamen of zelfs voor het eerst voet op onze koude bodem zetten.
En daar stopt het niet want de Indonesische keuken ontwikkelt zich verder zoals de laatste recepten in Kookboek van Nederlands-Indië laten zien: moderne nasi koening, zalm babi pangang style en paksoi tempé.
Een alleraardigst boekje om in te lezen en uit te koken, ook als een eerste kennismaking met de Indonesische keuken . Vooral leuk dat de bronnen bij de recepten vermeld staan. Zo kun je als culinair geïnteresseerde verder zoeken in bijvoorbeeld de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag of bij de Bijzondere Collecties van de UvA.
Kookboek van Nederlands-Indië – Karen Groeneveld, Marleen Willebrands – uitgever Het Zwarte Schaap – ISBN 9789492821041 – €12,50