Het traditionele Meertens Nieuwjaarsboekje gaat dit jaar over eetcultuur in Nederland door de jaren heen. Wat schaft de pot? is een verzameling bijdragen over de eetcultuur in Nederland vanuit verschillende disciplines. Alle auteurs zijn verbonden aan het KNAW Humanities Cluster, een samenwerkingsgroep op het terrein van geschiedenis, taal en cultuur.
link naar Bol
Dat levert een uiterst divers en leesbaar boek op. Zo duikt een schrijver in de culinaire diplomatie, zien we welke sporen ons koloniale verleden heeft achtergelaten in onze huidige eetcultuur en leren we voedsel gerelateerde spreekwoorden kennen.
Tussen de bijdragen in maken we kennis met het Meertens Instituut. In de vorm van intermezzo’s laten Lidy Jansen en Martine de Bruin zien wat voor bijzondere collecties het Meertens Instituut beschikbaar heeft. Ik noem een kleine selectie; gevelstenen die naar eten verwijzen, oude voedingsvoorlichting brochures, een recept voor levenselixer. Voor wie meer wil zien is er een beeldbank en je kunt de leeszaal bezoeken.
Hoe Nederlandse emigranten in Australië al dan niet vasthielden aan ‘typisch’ Nederlandse gerechten en feesten lezen we via een bijdrage van Rik Hoekstra en Marijke Van Faassen. En de mythe dat we in vroeger tijden geen water dronken maar bier wordt door Milja Van Tielhof onderbouwd ontkracht.
Een ander interessant artikel gaat in op de voedselkeuzes en wat ‘goed’ voedsel is. Zo komt ons persoonlijk waardesysteem nogal eens in de knel met wat goed is voor onze gezondheid of nog actueler wat goed is voor het klimaat (‘ik wil wel kunnen blijven genieten van een stukje vlees’). En zijn oliebollen wel zo typisch Nederlands of toch niet? En aten we ze altijd al met Oud & Nieuw of is dat ook minder traditioneel dan we wellicht denken.
De illustratie op het omslag is gemaakt met AI. De opdracht luidde: ‘bitterballen en bier in de stijl van Vermeer’. Hiermee wordt de geschiedenis van onze eetcultuur verbonden met nieuwe technologie.
In totaal bevat Wat schaft de pot? naast de inleiding, intermezzo’s, voetnotenlijst en dergelijke een achttal interessante bijdragen van uiteenlopende aard. Een rijk en smaakvol palet aan perspectieven op eetcultuur in Nederland.
Wat schaft de pot? – eetcultuur in Nederland door de jaren heen – redactie: Judith Brouwer, Marieke van Erp, Marieke Hendriksen, Rebeca Ibáñez Martin, Olga Leonhard, Irene van Renswoude – uitgever Sterck & De Vreese – ISBN 9789464711530 – €21,90